კოოპერატიული ბანკი

საჯარო ბანკების დაარსებასთან ერთად, უნდა გვახსოვდეს, რომ არსებობს სხვა გზაც. ეს ორი ერთმანეთს ხელს არ უშლის. პირიქითაც, ჩვენ მაქსიმალურად უნდა შევეცადოთ საქართველოს ფინანსური სექტორის მეტ დამოუკიდებლობას, დეცენტრალიზაციას და სოციალურ პასუხისმგებლობას. უკეთესი საქართველო შესაძლებელია იწყებს საზოგადოების, კოოპერატივების, მცირე და საშუალო ბიზნესის, ინსტიტუციების და ყველა დაინტერესებული მხარის მობილიზაციას საქართველოში კოოპერატიული ბანკის დაარსებისა და მდგრადი განვითარებისთვის. კოოპერატიული ბანკები, საკუთარი შინაარსიდან და წესდებიდან გამომდინარე უპირატესობას ანიჭებენ საერთო სამოქალაქო კეთილდღეობას და სოციალურ სამართლიანობას, რადგან ისინი პირდაპირ საკუთარ კლიენტებს ეკუთვნით - მომხმარებელს, რომელიც ამ შემთხვევაში თანამეწილეც არის, სურს ხელმისაწვდომი და სამართლიანი ფინანსური მომსახურება, გამართული ინფრასტრუქტურა და საჯარო სიკეთემ, რაც ყველას საერთო ინტერესითა და თანამონაწილეობით არის შესაძლებელი და დაცულიც.

საქართველოს უახლესი ისტორიის მანძილზე, ათწლეულებში ჩვენ ვნახეთ, რომ კომერციული ბანკები, საქართველოს ეროვნული ბანკისა და საერთაშორისო ინსტიტუტების [ისეთები როგორიცაა საერთაშორისო სავალუტო ფონდი, მსოფლიო ბანკი] მფარველობით, ისინი პირდაპირი კოლონიური მუხრუჭებიც არიან ჩვენი ეკონომიკისა და ხალხის კეთილდღეობის. მათ მიერ დამყარებული მონოპოლიური ფინანსური დიქტატურა არ აძლევს საშუალებას მცირე და საშუალო ბიზნესის სექტროს, იწვევს მაღალ ფასებს სხვადასხვა პროდუქტებსა და სერვისებზე, საკუთარივე უსასტიკესი სახელფასო პოლიტიკის მეშვეობითაც ქვეყანაში ათიათასობით ბანკის თანამშრომელს არასათანადო ანაზღაურებით უზრუნველყოფს.

ჩვენ აუცილებლად უნდა მივაღწიოთ იმ მომენტამდე, როცა ქართული ფინანსური სექტორის აბსოლუტურ უმრავლესობას საჯარო და კოოპერატიული ბანკები დაიკავებენ. ჩვენ გვიწრდება ინფორმირებული და ჩართული მოქალაქეები, ბიზნესსექტორი, ინსტიტუტები, რათა ერთად შევძოლოთ ყველა ეტაპის გადალახვა.

საქართველოს პარლამენტმა და ეროვნულმა ბანკა, საკუთარი უფლებამოსილების ფარგლებში, განსაზღვრონ შესაბამისი კანონმდებლობა და რეგულირების ჩარჩო. ამისათვის, საჭიროა დაინტერესებული ჯგუფების მიერ საერთო წინანადადებით მიმართვა შესაბამისი ინსტიტუციების მიმართ. დღევანდელი კანონმდებლიბით, საქართველოს ეროვნული ბანკი აწესებს ახალი ბანკის დაარსების წესებს: მაგალითისთვის ასეთებია სხვადასხვა სტანდარტები, 50 მილიონი ლარი ოდენობის მინიმალური კაპიტალი, მართვის სტრუქტურა და სხვა. კოოპერატიული საბანკო საქმის ხელშეწყობისა და განვითარების მიზნით, საჭირო იქნება ახალი ტიპის კანონმდებლობა ისეთი ბანკისთვის, რომელიც ბუნებით განსხვავდება კერძო ბანკებისგან.

კანონი „სასოფლო-სამეურნეო კოოპერატივის შესახებ“ კარგი სამართლებრივი ბაზა შეიძლება აღმოჩნდეს კანონმდებლობის სწრაფად და ეფექტურად გამართვისთვის.

საერთაშორისო გამოცდილებისა და უამრავი წარმატებული კოოპერატიული ბანკის მაგალითზე მათ ეფექტურობას / სარგებლიანობასკოოპერატიული მართვის, მფლობელობის დემოკრატიული სისტემა უზრუნველყოფს. კერძო ბანკებისგან განსხვავებით, რომელთა ინტერესი მისი აქციონერების მოგებაზე ორიენტირებული პოლიტიკაა, კოოპერატიულ ბანკში ყველა თანამფლობელს ერთი ხმა აქვს მისი დემოკრატიული მმართველობისა და ზედამხედველობის ორგანოების დამტკიცება / მონიტორინგში. შედეგად, დემოკრატიული ინტერესისა და საერთო კეთილდღეობის ფაქტორით, კოოპერატივისი წევრების უმრავლესობა მუდმივად ბანკის გამართული და წარმატებული, სამართლიანი და პასუხისმგებლიანი მუშაობით იქნება დაინტერესებული. ბანკს სხვადასხვა თანამედროვე სისტემის ათვისებაც შეუძლია, რომელიც ასეთ პროცესებს ბევრად უფრო სწრაფს, გამჭვირვალეს და ეფექტურს გახდის.



უკეთესი საქართველო შესაძლებელია გეგმავს გამართოს პირველი საერთაშორისო კონფერენცია კოოპერატიული საბანკო საქმის შესახებ, სადაც მოწვეული იქნება ყველა დაინტერესებული ჯგუფის წარმომადგენელი და ფართო საზოგადოება.

მხოლოდ მიზანმიმართული, მწყობრი, სამეცნიერო, იურიდიულად გამართული გზით შევძლებთ ასეთი სახალხო და სახელმწიფოებრივი საქმის წამოწყებას საქართველოში.

წაიკითხეთ სტატია ჩვენს ჟურნალში კოოპერატიულ ბანკებზე მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყანაში.

უკეთესი საქართველო იმაზე უფრო მეტად ადვილად შესაძლებელია, ვიდრე ბევრ ჩვენგანს ჰგონია.





















The establishment of a cooperative bank in Georgia offers a unique opportunity to democratize the financial sector, expand access to essential financial services, and foster sustainable economic development. Cooperative banks, by their nature, prioritize community welfare and operate on principles of member ownership, democratic governance, and financial inclusion. This document explores the legal, economic, and social framework for creating such a bank in Georgia, delves into the process of establishing and maintaining it, and provides a roadmap for its success.

Legal and Regulatory Framework

The foundation of a cooperative bank in Georgia rests on adherence to the regulations of the National Bank of Georgia (NBG), which oversees the licensing and supervision of all financial institutions in the country. Current Georgian banking law requires new banks to meet rigorous capital, governance, and compliance standards. While the minimum regulatory capital for commercial banks in Georgia is GEL 50 million, cooperative banks may need a tailored legal framework to recognize their unique structure, which differs fundamentally from traditional for-profit banks.

Georgia’s existing "Law on Agricultural Cooperatives" provides a foundation for recognizing cooperatives in general but does not extend explicitly to financial institutions. Legal advocacy may be required to amend current laws or introduce new provisions to facilitate the establishment of cooperative banks. The regulatory process involves detailed submissions, including a comprehensive business plan, financial projections, governance structures, and compliance measures aligned with Georgian and international standards such as the Basel Core Principles for Effective Banking Supervision. Furthermore, robust systems for anti-money laundering (AML) and counter-terrorism financing (CTF) must be integrated into the bank’s operational framework to meet regulatory expectations.

Market Potential and Strategic Positioning

The Georgian banking sector is dominated by a small number of large commercial banks that control over 75% of the market. This concentration has left significant gaps in financial inclusion, particularly in rural areas and among small and medium-sized enterprises (SMEs). SMEs, which make up 98% of all Georgian businesses, often face significant barriers in accessing affordable credit. Additionally, the agricultural sector, employing nearly 19% of the Georgian workforce, relies heavily on high-interest microfinance loans, which stifle growth and perpetuate poverty.

A cooperative bank can strategically position itself to serve these underserved segments by offering tailored financial products such as low-interest agricultural loans, SME financing, and savings accounts with favorable terms. Beyond rural and SME markets, there is a growing demand among urban professionals for ethical banking alternatives that prioritize sustainability and community development over profit maximization. The cooperative bank could mobilize this potential membership base, estimated at 200,000 individuals, through targeted outreach campaigns.

Positive Impacts on Georgia’s Economy and Society

A cooperative bank’s impact extends far beyond financial services. By addressing unmet credit needs and promoting community-focused investments, it can become a catalyst for economic empowerment and social equity. Financial inclusion is a critical driver of economic development, enabling marginalized communities to access resources for entrepreneurship, education, and housing.

By prioritizing local development projects, a cooperative bank can also contribute to infrastructure improvement, renewable energy initiatives, and community welfare programs. Unlike traditional banks, cooperative banks reinvest profits into their communities, creating a virtuous cycle of economic growth. Furthermore, by fostering a culture of democratic governance and collective decision-making, the bank can empower its members, ensuring that financial policies and investments align with community priorities.

Environmental sustainability can be another pillar of the bank’s mission, with funding directed toward green projects such as sustainable agriculture, eco-tourism, and renewable energy installations. This aligns with global trends where cooperative banks have been instrumental in advancing climate-conscious financial models.

Establishing the Bank: Financial and Operational Considerations

The initial capital required to establish a cooperative bank in Georgia will depend on regulatory approvals and the scale of operations. Based on existing requirements for commercial banks, GEL 50 million may serve as a baseline, though efforts could be made to negotiate a lower threshold for cooperatives due to their distinct operating model. Additional startup costs will include investment in technology infrastructure, estimated at GEL 5 million, and annual operational expenses such as staff salaries (approximately GEL 3 million) and marketing (GEL 1 million).

The bank’s funding sources will be diverse, reflecting its cooperative nature. Membership fees and initial capital deposits from members will form the core of the funding base. Partnerships with international cooperative banking networks, such as the European Association of Cooperative Banks, can provide both technical expertise and financial support. Development grants from the European Union or other international donors can also bolster the bank’s initial capital.

Operational sustainability will rely on a well-defined revenue model. Interest income from loans, though kept lower than market rates to benefit members, will constitute a significant revenue stream. The bank can also generate income through service fees for financial products and strategic partnerships with social enterprises. A strong emphasis on digital banking solutions will minimize costs and expand reach, particularly in rural areas where physical branches may be unfeasible initially.

Governance and Maintenance of the Bank

The governance structure of the cooperative bank will be a cornerstone of its success. Unlike commercial banks, where decisions are driven by shareholder interests, the cooperative model ensures that all members have equal voting rights regardless of their financial contributions. A democratically elected board of directors will oversee the bank’s operations, ensuring accountability and alignment with member priorities. Regular member assemblies will provide a platform for collective decision-making, fostering transparency and trust.

Maintaining the bank’s financial health and operational efficiency will require a robust risk management framework. This includes monitoring credit risk, liquidity risk, and operational risk, in addition to ensuring compliance with evolving regulatory requirements. Continuous professional development for staff and board members will enhance the bank’s capacity to navigate challenges and seize opportunities in a dynamic financial landscape.

Roadmap for Implementation

The establishment of a cooperative bank in Georgia will unfold in multiple phases. The first phase involves a comprehensive feasibility study to assess market demand, regulatory requirements, and financial viability. This will be followed by the legal and administrative setup, including securing licenses, mobilizing capital, and forming governance structures. The pilot phase will see the launch of initial operations in targeted regions, with a focus on building trust and demonstrating impact. Over time, the bank will expand its services and geographic footprint, leveraging technology to scale efficiently while staying true to its cooperative principles.

Conclusion

A cooperative bank in Georgia has the potential to transform the financial sector by prioritizing community welfare over profit. It offers a sustainable and inclusive alternative to the highly concentrated banking system, addressing the needs of SMEs, farmers, and underserved communities. By leveraging international best practices and tailoring its model to the Georgian context, this bank can become a cornerstone of equitable economic growth and social cohesion.

The success of this initiative will depend on collaboration between policymakers, financial experts, and community stakeholders. With the right support, a cooperative bank can serve as a beacon of hope, empowering communities, fostering resilience, and charting a new course for Georgia’s financial future.